Ochrona dóbr osobistych w przypadku podania nieprawdziwej informacji prasowej jest możliwa przede wszystkim na podstawie ustawy – Prawo prasowe. Poszkodowany, którego dobra osobiste zostały naruszone, może również sięgnąć do Kodeksu cywilnego. Warto wiedzieć, gdzie szukać pomocy i na jakie przepisy się powołać.

Informacje prasowe – czym są?

W ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe określenie „materiał prasowy” zostało zdefiniowane jako każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz. Może mieć on charakter:

informacyjny,
publicystyczny,
dokumentalny,
inny, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa.

Co ważne, informacja prasowa, zgodnie z definicją, może znaleźć się nie tylko w prasie rozumianej w sposób tradycyjny jako publikacje periodyczne w formie wydania papierowego. Występuje ona także w nowych mediach, czyli przede wszystkim w Internecie. Według tej zasady za prasę mogą być uznane również:

blogi,
vlogi,
kanały na YouTube,
podcasty.

Materiał prasowy a ochrona dóbr osobistych

Z treści art. 12 ust. 1 pkt 1 Prawa prasowego wynika, że dziennikarz ma obowiązek stosowania się do zasad staranności i rzetelności zawodowej, zarówno na etapie przygotowywania materiału (gromadzenia źródeł oraz weryfikacji informacji), jak i na etapie redagowania wypowiedzi prasowej.

Zgodnie z ustawą, stopień staranności dziennikarza przy zbieraniu materiałów do informacji prasowej posiada charakter szczególny, a więc powinien zostać dochowany w stopniu wyższym niż przeciętny. Rzetelnie zebrane materiały muszą być również rzetelnie wykorzystane, czyli nie mogą naruszać dóbr osobistych osób, do których się odnoszą.

Należy pamiętać, że dziennikarze powinni działać w imię uzasadnionego interesu społecznego. Dążenie do sensacyjności informacji prasowych nie może się odbywać kosztem rozpowszechniania danych, które obiektywnie budzą wątpliwości. W szczególności opublikowanie nierzetelnej, niesprawdzonej informacji, może prowadzić do naruszenia dobra osobistego w rozumieniu art. 23 KC.

Ważne! Negatywne wypowiedzi ocenne uznaje się za dopuszczalne, jeżeli krytyka leży w interesie publicznym i jest rzetelnie wyrażona.

Dobra osobiste – ochrona prawna w prasie

W orzecznictwie podkreśla się, że przedstawienie faktów i ocen w sposób rzetelny, oparty na ujawnionych danych, analizowanych w zgodzie z zasadami logicznego rozumowania, nie może być uznane za bezprawne. Jest tak nawet wtedy, gdy wyrażone oceny dają podstawy do wyciągnięcia przez odbiorców daleko idących wniosków.

Co jednak istotne, używanie określeń obraźliwych, pomawiających albo zniesławiających zawsze przekracza ramy rzetelnej polemiki i dozwolonej krytyki. Staje się zatem równoznaczne z działaniem prowadzącym do naruszenia dóbr osobistych. Warto też wiedzieć, że choć osoba publiczna musi się liczyć z tym, że jej działania mogą być poddawane zwiększonej krytyce, nie daje to dziennikarzom prawa do publikowania nieprawdziwych informacji prasowych ani używania obraźliwych określeń.

Kiedy mowa o nieprawdziwej informacji prasowej?

W rozumieniu art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego działaniem o charakterze bezprawnym, które narusza dobra osobiste, może być nie tylko sama publikacja informacji prasowej. Jest nim także podanie nieprawdziwych informacji, które godzą w dobre imię pokrzywdzonego w sposób obiektywny.

Ważne! Wolność wypowiedzi podlega ograniczeniu w ramach wyznaczonych ustawą. Granicą jest w tym przypadku bezprawność działania (art. 24 § 1 KC).

Kryteria graniczne wolności słowa nawiązują do potrzeby ochrony dóbr osobistych innych osób. Bezprawność działania może polegać na ingerencji w sferę prywatną, nieuzasadnionej z uwagi na cel wypowiedzi.

Nieprawdziwe informacje prasowe a sprostowanie

W kontekście nieprawdziwej informacji prasowej niezwykle ważną funkcję pełni sprostowanie. Co ważne, nie jest ono środkiem prawnym dotyczącym wypowiedzi ocennych zawartych w materiale prasowym.

W takim przypadku znacznie lepiej sięgnąć po jeden ze środków prawnych związanych z ochroną dóbr osobistych na zasadach ogólnych. Dotyczy to np. sytuacji, w których materiał prasowy ma krytyczny wydźwięk, narusza prywatność danej osoby bądź jej cześć czy dobre imię.

Sprostowanie nigdy nie może dotyczyć wypowiedzi ocennych.

Sprostowaniu podlegają natomiast nieprawdziwe informacje prasowe o określonych faktach i zdarzeniach, z których zostały wyciągnięte błędne wnioski o danej osobie

Sposób sporządzania i przesyłania sprostowania jest ściśle określony i opisany w art. 31a – 33 Prawa prasowego. Powinno ono zostać nadane na poczcie lub złożone w siedzibie redakcji na piśmie w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia opublikowania nieprawdziwej informacji prasowej.

Dochodzenie sprostowania

Dochodzenie roszczenia o opublikowanie sprostowania odbywa się na podstawie art. 39 Prawa prasowego.

Zgodnie z jego treścią można wytoczyć powództwo o opublikowanie sprostowania, jeżeli:

redaktor naczelny odmówi jego opublikowania,
sprostowanie nie ukaże się w terminie określonym w art. 32 ustawy, czyli w ciągu maksymalnie 21 dni,
sprostowanie ukazało się z naruszeniem formy określonej w art. 32 ustawy.

W dochodzeniu swoich praw związanych z ochroną dóbr osobistych warto skorzystać z pomocy profesjonalnych prawników. Kancelaria Mitek Dachowski specjalizuje się w sporach sądowych dotyczących naruszonych dóbr osobistych. W imieniu naszych Klientów występujemy przeciwko naruszycielom, domagając się zaniechania bezprawnych działań oraz naprawienia ich skutków. Pomagamy także w ubieganiu się o przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego. Reprezentujemy zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa oraz inne jednostki organizacyjne.